۷ فروردین دو سال پیش بود که که قرارداد همکاری ۲۵ ساله ایران و چین امضا شد. قراردادی که با انتقادات بسیاری همراه بود اما مسئولین آن را شروعی برای همکاری های مشترک ایران با چینی ها در شرایط تحریمی ها می دانستند. حالا حدود دو سالی از امضای این تفاهم نامه می گذرد اما به نظر می رسد که خبری از اجرای مفاد و سرمایه گذاری چشم بادامی ها در پروژه های نفتی و زیر ساختی نیست؛ این را می توان به خوبی از صحبت های حسن عباس زاده معاون مدیریت برنامه ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی متوجه شد. او با بیان اینکه «در صنعت پتروشیمی به دنبال تعریف طرح های جدید نیستیم، ارزش طرح های معرفی شده به وزارت نفت را ۲۰ میلیارد دلار اعلام کرد.» طرح هایی که هنوز معلوم نیست چه مقدار از آنها به مدد همکاری چینی ها به بهره برداری خواهد رسید.

این مقام مسئول در صنعت پتروشیمی همچنین از برنامه ریزی برای افزایش ۲ میلیارد دلاری صادرات پتروشیمی خبر داد و گفت: بر اساس هدف گذاری صورت گرفته مقدار تولید محصولات پتروشیمی به بیش از ۸۰ میلیون تن افزایش خواهد یافت. متن کامل گفتگوی بازار با حسن عباس زاده معاون مدیریت برنامه ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی را در ادامه می خوانید:

*یکی از صنایع اصلی در تفاهم ایران و چین صنعت نفت به خصوص در حوزه پتروشیمی اعلام می شد. با توجه به گذشت حدود ۲ سال از امضای این تفاهم نامه چه اقداماتی در این حوزه صورت گرفته است؟

بیشتر بسته های سرمایه گذاری پتروشیمی در قالب طرح ها تعریف شده اند. بیشتر این طرح ها دارای مجری هستند اما به دنبال تامین سرمایه هستند. به عبارت دیگر طرح جدیدی تعریف نخواهد شد و به دنبال تکمیل طرح های قدیمی که نیازمند جذب سرمایه بودند، هستیم. این طرح ها با اولویت های صنعت پتروشیمی به وزارت نفت معرفی شده اند. به عنوان مثال ما به دنبال تولید پروپیلن از محل پی دی اچ ها هستیم. از دیگر طرح های در دستور کار ما تامین خوراک از محل بالادست است که تولید اتان ما را افزایش خواهد داد. این طرح ها در بسته ای که به وزارت نفت ابلاغ شده قرار گرفته اند و قرار است که بخشی از آنها از این محل تامین سرمایه شود.

*بر اساس برآوردهای صورت گرفته چه مقدار از طرح پتروشیمی در قالب توافق ایران و چین به بهره برداری خواهد رسید؟

شرکت صنایع ملی پتروشیمی در قالب یک پکیج کلی طرح های متعددی را به ارزش ۲۰ میلیارد دلار به وزارت نفت معرفی کرده اما اینکه چه مقدار از این طرح ها در بحث اول گنجانده خواهد شد را نمی دانم.

*صنعیت پتروشیمی به چه میزان سرمایه نیاز داریم و با توجه به شرایط تحریمی هم اکنون اوضاع سرمایه گذاری در این حوزه چطور است؟

طبق پیش‌بینی های صورت گرفته باید سالانه ۷ تا ۱۰ میلیارد دلار در این صنعت سرمایه‌گذاری شود. البته در سه سال اخیر شاهد بودیم سالانه حدود ۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شده است که این عدد در سال‌های گذشته وجود نداشت.

*با توجه به ارزش افزوده بالای صنعت پتروشیمی و وابستگی ارزی کشور به درآمد حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی، اممسال صادرات و تولید محصولات پتروشیمی به چه اندازه خواهد رسید؟

هدف گذاری ما برای تولید رسیدن به عدد ۸۰ میلیون تن است. البته هم اکنون پتانسیل و ظرفیت صنایع پتروشیمی ۹۲‌میلیون‌تن است که تا پایان سال‌با افزایش ۳‌میلیون تنی به ظرفیت ۹۵‌میلیون ‌تن خواهد رسید. در حوزه صادرات هم برنامه ریزی شده که رکورد صدور ۱۸ میلیارد دلار شکسته شود. لازم به یادآوری است که سال‌گذشته حدود ۱۶‌میلیارد دلار محصولات پتروشیمی صادر شد که ۱۴‌میلیارد دلار آن در سامانه نیما عرضه و ۲‌میلیارد دلار نیز صرف هزینه‌های ارزی پتروشیمی‌ها برای خرید تجهیزات و غیره شد.

*بسیاری از متانول سازها در سال گذشته با مشکل فروش مواجه شده و در آستانه تعطیلی قرار گرفتند. آنگونه که اعلام شده به دلیل کاهش صادرات متانول سازها عرضه ارز در فروردین امسال نسبت به پارسال حدود ۲۰ الی ۲۵ درصد کاهش پیدا کرده است. با توجه به مساله چه برنامه ای برای حل مشکل این گروه پتروشیمی و جلوگیری از تکرار آن در سال جدید دارید؟

قیمت گاز در واحدهای متانولی از یک فرمولی در وزارت نفت تبعیت می کند. در این فرمول قیمت گاز در دو هاب اروپایی هم ملاک قرار گرفته است. تا پیش از جنگ روسیه و اوکراین که قیمت ها در این کشورها از یک شرایط با ثباتی برخوردار بود، مشکلی در قیمت خوراک متانول سازها وجود نداشت. اما بعد تحریم روسیه و جهش بهای انرژی در این کشورها، قیمت خوراک این واحدها هم افزایش چشم گیری را تجربه کرد و به بالاتر از حد انتظار رسید. بعد از آن بود که دولت یک سقف قیمتی را تعیین کرد و شرکت ها به وضعیت عادی خود بازگشتند. اما به هر حال شرکت های پتروشیمی به خصوص متانول سازها برای خروج از زیان و نجات یافتن از ورشکستگی باید به دنبال کاهش هزینه های خود از محل افزایش بهره وری باید باشند. ضمن اینکه متانول سازها هم موظف به تعریف زنجیره ارزش و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا شده اند. تا دیگر صادرات محصولات نیمه خام در حوزه متانول نداشته باشیم و به دنبال صدور محصولات با ارزش افزوده بالا باشیم. لازم به یادآوری است که ظرفیت کنونی تولید متانول ۱۴ میلیون تن است که از این مقدار تنها ۴۰۰ هزار تن در کشور مصرف می‌شود. با اجرای طرح‌های ام. تی. پی تا پایان برنامه هفتم توسعه چهار میلیون تن و تا پایان برنامه هشتم توسعه ۱۴ میلیون تن متانول را در زنجیره داشته باشیم.